Wednesday 26 May 2010

गौतम बुद्ध र अद्यात्म निर्वाण!


गौतम बुद्ध र अद्यात्म निर्वाण!
[बुद्ध जयन्ती-बैसाखको पूर्णिमा नजिक आउँदैछ! विश्वलाई अद्यात्म शिक्षा र निर्वाणको रहस्य दिने, योग र ध्यानका प्रतिपादक संरक्षक र प्रबर्धक भगवान बुद्धका सिद्धान्तलाई अझ संसारमा प्रचार र प्रसार गरौँ! उहाँका दिब्य महान बाणीहरुलाई आपसमा, अंमेरिकी, विदेशी साथी-भाइहरुसंग चर्चा गरौँ! आतंक र आशंका, धमकी र अविश्वासले त्रसित संसारका लागि एउटा नैतिक राजमार्ग बनोस्! बुद्धलाई मूर्ति र मन्दिर भित्र मात्रै सिमीत नराखौँ-उहाँ त सबैको सचेतन मन मन्दिर रुचाउनु हुन्छ! दरवारको विलासी पन भन्दा गरीबको पवित्र दिल कोठरीमा रम्नु हुन्छ, उदार हृदयको स्वच्छतामा जम्नु हुन्छ| बुद्ध त हामी सबैको साझा संपत्ती हो, विद्या हो, आत्म स्वरुपको ज्ञान, ईश्वरीय अनुग्रह हो! बुद्धलाई तिब्बत र बोध-गयामा मात्र सीमित नगरौँ-कपिलवस्तु, लुम्बिनी र Disney-का आँखाले मात्र नहेरौँ! सिद्ध, लामा र भिक्षुको मात्रै अधिकार नठानौँ! बुद्ध जातीय संघठन होईन यो मानवतावादको उकृष्ट आदर्श हो! भगवान बुद्धका आशिर्वादले सबै अंगुलीमाललाई सद्-बुद्धि दिउन् र चिर-स्थाई हिंसा रहित नेपाललाई पुन: अग्रगमनका लागि मार्ग दर्शन गरुन्! सहमतीय प्रणालीले ऐक्यबद्धता पाओस्, जीवनमा चाँडै नै परिपक्क निर्णय गरिउन्! नयाँ नेपालमा लेखिने संविधानमा हिंसाको, विभाजन, विखण्डन र द्वेशको कुनै क्लेश नपरोस्!भलै बुद्धको अहिंसा मानवतावादी प्रचार र साधनामा दरबारको सुख नमिल्ला,राजनैतीक प्रतिष्ठा नहोला तर अद्यात्म बैभव र चिर-स्थाई सुख अवश्य मिल्नेछ!]


बैसाखको पूर्णिमामा जन्म,ज्ञान पायौ
जीवनको सार सिकी बुद्ध बनी छायौ
संयमी र सुद्धाचार मन बचनमा 
निस्कामले कर्म गरौँ बुद्धि भजनमा

सिद्धार्थ हौ गौतम् बुद्ध,संसारको ज्ञानी
बैराग्यले दर्वार् छाड्यौ,संझी बुझी जानी|
अध्यात्मका गुरु,शिक्षक्-अहिँसाका दाता
स्वयंभू हौ सिद्धी पूर्ण-जागृत् नैतिक् नाता!

जन्म्यौ आँफै कल्पनाले,रक्षा गर्यौ साधु
संयम र निर्वाणका, प्रबुद्धका जादु!
संसारको चक्र-शुरु परिक्रमा, अन्त
छैन तिम्रो जन्म-मृत्‍यु,नियमले सन्त!

आकाश र हावा भित्र ब्योम व्याप्त ब्रह्म
चैतन्यता नाश छैन ओगटेर टम्म!
न्यानो सत्य सुन्दरको पाइ साथ गम्म
बुद्धत्वको अनुभव,गरौँ माथी सम्म!

कर्म के हो?फल के हो?जीवन् प्रवचन
मीठा तिम्रा बोली ज्ञान बाणी र बचन!
अनुयायी कति कति-मौखिक् परंपरा
लुम्बिनीमा जन्म तिम्रो,धन्य धन्य धरा!

भगवान् हे!बिष्णु लियौ नवौँ अवतार
वैरागले काटी जरा,मार्ग भव-द्वार
सिद्ध पैग़ंबर खोल्यौ,पायौ भोग्यौ दु:ख
चर्चा,शिक्षा,अभ्यासमा जीवनको सुख!

अवतरण् लिइ आयौ,प्रयोजन शिष्ट
पाप-अविश्वाश् हटे उत्साह विशिष्ट!
धर्म समाज् लौकिकता पुन:रक्षा गर्न
प्रेम-गर्छौ नियम-न छ दीन बिहिन!

माग्दैनौ क्यै लिने हैनौ दिने दिने मात्र
तप योग साधनामा मन दिने, पात्र !
द्वेश,ईर्ष्या आडंबर नराखेमा पुग्छ
बयान र बाणी सुन्दा हाम्रो शीर झुक्छ!


दण्ड दियौ दुष्टलाई मौन भाव सून्य
स्तूप गुम्बा जताततै घुमे तीर्थ पूण्य|
शाक्य राजा सुद्धोदन्का रानी महामाया
जित्यौ जीव-ईश्वरको ओहो मोह-माया!

राजकुमार्को विलास् जीवन,छाड्यौ दु:खमानी
यसोधरा राहुल् बने शिष्य ठूला ज्ञानी!
दुख जरा-रोग वृद्ध जीवन हो जान,
कपिल्वस्तु नगरी हो,संसारकै शान !

संयमता सु-धारणा सरलता राख
ईश्वरको भर पर जे जे मिल्छ चाख
विलासिता नराख है? विचारमा लाग
अन्नपूर्णा धर्तीबाट चाहेको के?माग!

हत्या,बली-कुरितीको मार्ग सफा फाँड्यौ
भिक्षु संत न्याय प्रेम समाजमा बाँड्यौ!
भोको प्यासा पथिक झैँ राजर्सी ब्रह्मर्षी
त्यागी,जोगी,लामा,मुनि,संन्यासी तपस्वी!

अहिंसाको पक्ष सधैँ अस्तित्वको खोज
दिव्य जन्म पवित्र छन् सूक्ष्म ईश-ओज!
रुढिबादी परंपरा बिरोधको माग
घमण्ड र रिस-राग,भस्म गरी खाग!

तप,ध्यान समाधिको,मध्यमार्ग-आधा
वैराग्य र ज्ञान,त्याग,लियौ बाटो साधा!
पिपलको बोट मुनी,मुनि आत्म-खोजी
बोध-गया मुक्ति मिल्यो आदर्श जो रोजी!

कसम् खायौ सत्यताको पायौ खोजी सार
आलोकले आत्मज्ञान,हट्यो जीवन्-भार!
घ्रिँणा,भ्रम,लोभलाई जिती समाजमा
धर्म,संघ खोली आज पुग्यौ संसारमा!

भिन्न जाती सिद्धांतका अनुशासन् भेष
गंगा बिहार् नेपालमा उत्तर्को प्रदेश
बोली पाली आर्य जस्तै लीला तिम्रो शेष
बुद्ध धर्म संघ-चर्चा - प्रवाह प्रवेश!

शरीरको मरण छ-आत्मा बुझी चाख
अनित्य यो जीवनमा नैतिकता राख|
परमात्मा तिमी बीच कोही देव छैन
मध्यस्थमा स्वर्ग-बीच हुने केही हैन!
अङ्गुलिमाल् अलाभक् धर्मान्तरित् भए
लूटेरा र चोरै पनि शिष्य बन्दै गए!
खुल्ला ढोका जात छैन चेत-संरचना!
पूजा प्रेम नियमको सजीब अर्चना!

भिक्षा दान सन्तुष्टीमा संयमको गर्व
जे जे मिल्छ त्यही खाए बुद्धत्वको मार्ग
निर्मल र प्रभावको दिव्य-स्पष्ट-ज्योत
प्रकाशका शुभ अंङ्ग अलौकिक श्रोत |

उत्कृष्टका आठै पद,चार आर्य सत्य
दुख हुन्छ हुन्छ तर जान त्यस्को तत्थ्य!
सोच बुझ बोल गर राम्रो आजीविका
दण्ड प्रयास् राम्रो मन शान्त एकाग्रता!

विश्व सारा तिम्रा लागि,एउटै समान
तन्त्र मन्त्र जन्त्र यन्त्र बुद्ध भगवान!
आत्मरुप शिव तिमी विश्वरुप श्याम
कृष्ण क्राईष्ट अल्ला स्वामी,सबैका आराम!

भारत ब्याङ्कक् चाइना पुग्यौ एसियाका तारा
श्रीलँका र बर्मा भरी तिम्रै गुण सारा!
धनी थियौ दर्बारका गरीबको प्यारा
शान्ति सुख संवृद्धिको,प्रतीक् चिन्ह नारा!

आस्तिक् नास्तिक् सबैमा छौ शुद्ध तिम्रो भाव
आकाश झैँ ठूला छाती छैन क्यै अभाव!
योगा संयम् ध्यान आशन्,योगी प्राणायाम
ईश्वरीय अंश वंश तिमी चारैधाम!

मान्छे जूनी लिए पछी बाँची मर्नु पर्छ
देवताको कर्म सके फेरि झर्नु पर्छ!
बुद्ध भन्नु बन्नु यौटै ईश्वरको साथ
सचेतन निर्वाण यो बोधी आत्मसात !!

Ananta Risal - 15 May 2010, 7:53am














No comments:

Post a Comment