गौ सेवा नै-धर्मको-द्वार

हे ईश्वर हे! शृष्टि करता, मातृभावको शक्ति छ, देउ! जहाँ गाईको किर्तन हुन्न,    बिन्ति छ मेरो जन्म नदेउ- धर्ती उर्वर गर्ने शक्ति, तिन्को सम्पती, तिनमै देउ बाच्छा-बाच्छी वरपर खेल्दा, नाँचदां,घुम्दा, दु:ख नदेउ !
आमा सबकी, प्यारी बहिनी, छोरी जानकी, धर्ती समान पूण्य-दानकी,ज्ञानकी गंगा, सेवा-धनकी, न-अभिमान!
अंग पावन तीर्थस्थल छन्, ब्रह्मा विष्णु शिव भगवान चारै पदमा- धर्म र अर्थ, काम मोक्ष छन् द्वार महान !
तिम्रो सेवा गर्न सकुन्जेल, गर्दै रक्षा घर परिवार पूर्ण, कुशल, बन्दै जावो स् , धन्य जीवन होस् व्यवहार !
धर्म र तिथि, चाड पर्वमा- शान्ति प्राणले, बुद्ध, आराम! सेवा, सबले गरी पूजिएकी- दिलिप राजा, कृष्ण-महान !
ईश्वर गर्छन् पूर्ण छ सृष्टि, पहिले तिम्रो ब्राह्मण-साथ यज्ञ-कुण्डले वर्षा हुन्छ, कर्मले अन्न, त्यस पस्चात!
पंचगब्य र पन्चामृतले, सिर्जित धर्ती,सही पहिचान उर्बर खेती, स्वस्थ भूमण्डल, तिम्रै हो यो प्राण-बलिदान!
गङ्गा तिमी नै,लक्ष्मी तिमी नै, कामधेनुकी शक्ति जगमा जडिबूटी छन्, औषधी शूत्र गोमय-मूत्र-कण-कणमा !
कोटी देवता, सिङ्ग-पुच्छर्मा, पवित्र खूर छन्, रौं रौं-पीठमा नन्दी, सूरभी, पथ जो लिन्छन्, बदलिन्छन् ती तीर्थ-पीठमा!
भूल्यौं सभ्यता,किन हो मान्छे? पूर्वीय सत्य, गुण संस्कार! अन्धकारको तामसले नै, जित्ला,खोस्ला,बन होसियार !
रोगी, बालक, बृद्दाहरुकी पावन, प्यारी, जन-सन्देश दीप, चिकित्सा, घरघर ज्योति बल्दछ, बन्दछ, उज्जल देश !
प्रेमकी दानी,जगकी ज्ञानी रस वात्सल्य, कर्म भण्डार स्वर्ग र धर्ती, अमृत धारा शिवकी शक्ति,धर्म आधार !
श्रीहरि सुत्छन् क्षीर सागरमा शेषनागले अमृत पान, सम्मिलित छन् जगका सारा पायस तिम्रा, गुण आख्यान! गोबर्धनले धर्ती बचाए, वीज सुरक्षा उनी नै गर्छन् जडिबूटी ती अन्न पातमा सोम-अमृत जगमा भर्छन्
गङ्गा सरी झैं बग्छन धारा मातृ-भावले, कलकल वेग सेवा-भाव-जनमानसको शान्ति, हितमा, न छ उद्वेग! निस्वार्थी छन् है,कामना तिम्रा, सेवा तन, मन-बलिदान? देख्छों ईश्वर,सृष्टि करता प्यारो धन, जन-बरदान !
आफू को हो?किन र कहाँ छु? कर्म के गर्दा, अपरं-पार? गौ सेवानै मूल यो मन्त्र, सहज रहेछन्,धर्मका-द्वार!

जड्याहाँको-मादक-नशा

साथीहरु मादक पदार्थ सेवन (मापसे ) भनेको पाप होईन ! रासायनिक पदार्थबाट आश्रित नबनेर पिउनै नपर्नु सबैभन्दा उत्तम ! यो ऒषधी हो थरीथरीको - व्यक्ति,परिस्थिति र रोगको मात्रा मिलाएर खान जान्यो भने जीवनको लागि सहयोगी पनि होला तर तामसी हो, मात्रा मिलेन, करै-कापमा परेर आफ्नो शरीर,मन र विचार नमिल्ने गरी ज्यादा सेवन गरेमा यही पदार्थ विष हुन सक्छ, हतियार, पारिवारिक झगडा र दुर्घटनाको शिकार पनि! होस गरौं,पिउँदा सजक बनौं! रमाईलो र ज्यादा सामाजिक बन्दा, सामूहिक नागरिक दायित्व नबिर्सौं !


जड्याहाँको-मादक-नशा

कुरा गर्दा विद्वान झैँ, नजानेको छैन -

‘मात लाग्यो? बिर्स्या होकी?’ त्यो त हुँदै हैन!

घर बाहिर सर्प जस्ता, बाङ्गो टिङ्गो हिंडछन्

घरभित्र आउनु पर्यो, सीधा सीधा छिर्छन्!

शत्रु-हरु मित्र बन्छन्,मित्र टाढा टाढा-

धमिलो र फिक्का लाग्छ, ले न गाडा,गाडा!   

सुन्न सक्ने तीखो कान, कुरा घरी घरी    

विवादमा यौटै मान्छे, बन्छ थरी थरी !  

पेटी अलि तल झर्छ, सर्ट निस्किएको

नाच्दा-गाउँदा आखाँ लठ्ठ, यस्सै जिस्किएको!

‘यत्ति होनी खाई हाल्नुस्, फेरी थप्नु पर्छ,’

खोली हाल्यौं अर्को पनि, यो त सक्नु पर्छ !

कात्तिकका कुक्कुर जस्ता, जता पायो हेर्यो

असारका गोरु-सिंगे, धक्का दियो हिंड्यो !

घिरौंलालाई केरा ठान्छन्, सुन्तलालाई स्याउ

बिरालोलाई सिंह ठान्छन् , बाघलाई म्याँऊ !

लियो धेरै खानेकुरा, आधा जति फाल्छु

‘गाडी हाँक्न गाह्रो हो कि?’ हैन, सकिहाल्छु!

बिहा होस् कि बर्तमन् वा, ईहि, बर्थडे, पास्नी

‘गाडी भर्खर सिकेकी छिन्’-छदै छे नि स्वास्नी!

आँखा सानो-मन ठूलो, झुटो कुरा हैन   

बोल्दा निकै फरासिलो, शंका-छूरा छैन

रसिक झैँ, सायरीमा - वा!वा! ताली खायो

यताउती हुन लागे, घर्मा गाली पायो!

‘ट्वाँट लाग्यो? फिटान भो?’- कैले नभन्दिनोस्

बोलाई हाल्यौ आजलाई, चाहे- पिउन दिनोस्

डाक्टर, बैध्य, नर्सै-सरी, समाज छन् हाम्रो-

‘औषधी हो,’ थोरै भए - स्वास्थलाई राम्रो

रोगी-घायल-उदासीको, उपचार छिटो

यिनको प्यास मेट्नु भन्दा, गाई, भुस्सा पीठो!

सबैलाई नमीठो भो, चित्त दुखाएर

झगडाको वीउ रोपी,रीस उठाएर!

दुरुपयोग गर्नु हुन्न, महँगो छ मूल्य

जीवनको ईज्जत यो, हुन्छ मरे तूल्य!

टाउको दुख्ने गरी पिउँछन्,भोलीपल्ट सम्म

तामसले हान्छ तीखो, हृदयमा रन्न-

काम,क्रोध बढाउने, लोभ नगरमा  

झगडाको वीउ किन? सोझै नरकमा

परिवार,आयु छोटो - हिंसा अन्याय भो?

असूभ झैँ असूरको, प्रथा समाजको !

हिंसा हुन्छ अकस्मात, दूर्घटना घट्छ

सावधानी नगर्नामा, जेलै जानु पर्छ !

समाजले त्यै हो भन्छ, साथी टाढा बन्छन्

कामबाट लिकालिन्छ, छि: छि: दूर्रदूर गर्छन्  

नबिर्सिने गरी पिउन्, 'शराब् - हो तो यैसा'

बयान् गर्ला, समाजमा, 'पार्टी क्या था! कैसा'?

बाँदरलाइ मकै जस्तै, भैंसीलाई भूस्सा

जड्याहाँलाई नलुटाउनुस्, कमाएको पैसा!

शान्ति, प्रकृति प्रेमी नेपाली

- अनन्तगोपाल रिसाल {Happy Earth Day, 4/21/2013 }

शान्ति प्रकृति प्रेमी नेपाली

प्रकृतिले दियेको छ, नदीनाला पानी,

जति दिन्छ-बिगार्छौं नै, किन जानी जानी?   

हाम्रा डाँडालाई मिलाई, खन्न सक्छौं हामी

ताछी वरी कुना काप्चा, बस्न सक्छौं हामी!

हिमाल छ चिसो पानी, तातो घाम छायाँ

मिलिबसे वरीपरी, छिमेकीको माया !

सबैलाई बाटो-चाँडो, देश बन्छ छिटो

बन्य-बस्तु, खेती पाती, कृषि आफ्नै, मीठो !

बिजुली र सौर्य शक्ति, हावा लाग्छ प्यारो

मन बस्यो-ग्रह मिल्यो, छैन केहि गाह्रो !

देवता छन् भने जस्ता, जे जे माग्यो दिने,

पृथिवीको स्वर्ग कहाँ? संसारले चिने!     

दिएकी छिन्, जति सक्दो - धन्य बसुन्धरा !   

'मनै अब गरीव भो', के पो लाग्छ, बरा !

आमा-धर्ती, दुख-सुख धानेकी छिन् घर

सन्तान मुग्नान् भासियौं खै? भयौं पर पर !!

बल्ल बुझ्यौं बिकास के? स्वस्थ,जीवनमा-

शिक्षा,उन्नतिको बाटो, प्रेम-भावनामा

फर्की जाने दिन एक उदाउँछ, सोची

संसारको सार बुझौं, ईश्वरको खोजी!  

खान पुग्ने लाउन पुग्ने, गाईगोठ थियो,

रातो माटो, गोरु-गोडी, अन्न-पात दियो,

सूर-बीर, ईतिहास, देश रही-रह्यो

प्रकृतिका प्रेमी, शान्त, धन्य नेपाली हो !!

- अनन्तगोपाल रिसाल {Happy Earth Day, 4/21/2013 }

विवेकशील नेपाली

विवेकशील नेपाली हामी, धर्तीका पूत्र हौं !

राष्ट्रिय अभियानमा लाग्ने, करोड शूत्र छौं !

युवाको मन, संकल्प अघि सर्नेछ नेपाल

विश्वले अब चिन्नेछ बुद्द,चढ्नेछ हिमाल!

संस्कार अब निर्माण गर्छों, तीन करोड पाईला !

जेठाको मार्ग, होस्टेमा हैंस्टे कान्छा र माहिला

गाउं र शहर, टोल र गल्ली, आउंछौं भीरमा,

ईश्वर मान, झण्डाको शान राख्नेछौं शिरमा !  

पौरखी हात, दिनेछन् साथ, संस्कृति जोगावौं

जन र जाति, मान्यता, मूल्य, निक्कै छ बढावौं!  

गण्डकी, कोशी, कर्णाली, राप्ती, मेची र माकाली

बाग्मती, भेरी, नाराणी, सेती, लुम्बिनी जानकी !

धवलागिरी स्वर्गको द्वार, गंगा छ विशेष,   

सागरमाथा शिरको ताज, के छैन यो देश?

देव र देवी, धर्म र शक्ति, सतीले दिएकी !

पार्वती प्यारी, हिमाली छोरी, सीताले भरेकी

सम्पर्क राखौं संजाल चिनी, विश्वका नेपाली!

भारत, भूटान्, बर्मेली, थाइ, अम्रिकी,बेलाइती!  

यो देश हाम्रो, प्रकृति-पूर्ण, पश्चिम-पूर्व छ,

उत्तर-दक्षिण, निलो र रातो, चन्द्र र सूर्य छ!

विश्वले अब चिन्नेछ बुद्द,चढ्नेछ हिमाल,

विवेकशील नेपाली बने, बन्ने छ नेपाल !

-अनन्तगोपाल रिसाल [4/8/2013]