साथी, सफल असल अमर बनौँ

 

किन म मन बिगारुँ? लूप्त झैँ बस्छ क्रोध

विषयरस निकालुँ झट्ट फालेर लोभ

लगन लग बढारी कामना चट्ट पार

निखर हृदय ज्योती दीप, खै अन्धकार ? ||1||

 

दुख र सुख सहेरै ईशमा गर्छु याद

परमगति बुझेमा हुन्न केही विषाद

सुमन सरल बोली कर्म चोखो मिठास

सलल नरम नौनी स्वच्छ प्यारो मिजास||2||

 

अविरल मधु दिन्छिन् गाई गर्छिन् भलाई

जडिबुटि बन खाई औषधी बन्छ भाई 

नगर भर छ कोही? सज्जनै मिल्छ रोजी

तरपनि दुख दिन्छन् राक्षसी मूर्ख, खोजी ||3||

 

असल बखत के हो? कुर्नु पर्ने छ कोही?

भन त सहज चिन्ता चित्तमा फूर्छ केही?

अनिद दिन चहारी फेरि मिल्छन् दुरुस्तै

अविरल सुख के मा? देखिने स्वप्न जस्तै ||4||

 

शरिर वशु सघाई आठ बस्छन् अपूर्व

अनल पवन पाँचै तत्व चन्द्रादि सूर्य

सहज दश छ इन्द्रै ज्ञान आदित्य खोपी

झलमल दिल पारी भक्ति सौन्दर्य चोपी||5||

 

रगत असल वायू रुद्र बस्छन् निरोगी

सफल भगत पाई देवता बस्छ भोगी

शिव रहु शिर माथी विष्णु छन् मध्य छाती

हृदय कमल फुल्छन् पावनी शिग्धशाली ||6||

 

नगर रिस र डाहा, लाज हा लाग्छ, हुन्न

अगणित सुख के हो ? सुन्नु पर्नेछ बुझ्न

सफर सजग बन्दै योगले नित्य बन्न

रसिक, उचित बाँकी छैन क्यै मन्त्र भन्न||7||

 

किन बुझ मद बाँकी मोह भित्ता र गारो

ज्वर छ अधिक तातो निभ्न पो हुन्छ गाह्रो

शुभ दिन कहिले हो जान्छ कालो निखारी

पुन पुन घर जान्छन् माग्न के यो भिकारी? ||8||

 

दन दन बन सल्के ज्वार सक्छौ निभाऊ

निरस अरुचि लाग्दा विश्व बिर्सी निदाऊ

शहर नजर भिन्दै हुन्छ यो देह फेर्दा ?

कुन कुन सत मान्ने ? ब्युझिएँ छैन हेर्दा||9||

 

जप तप गर साथी साधु जस्तै तटस्थ

कल कल झर पानी सोच राखेर व्यस्त

स्मरण नमन गर्दै तालमा जम्न जाऊ

सरल, नगर चिन्ता ज्ञानमा शोख लाऊ||10||

 

गन गन कति गर्छौ कामले फत्ते गर्नु

अनसन कति बस्छौ बोझ बन्दै नबन्नु

दुख दलितहरुको कामना सिद्ध गर्नु

गरिव दिन दयालू ज्ञानको वीज छर्नु ||11||

 

तलतल न छ खोजी कल्पना छैन निन्द्रा

अवगुण न त राखी च्यापी सम्मान निन्दा

अविषय बन साक्षी बुद्धि चोखो गराऊ

शरण गर चनाखो बुद्धकै मार्ग आऊ||12||

 

अब पनि कति रुन्छौ? चिन्तनामा डुबेर

समय नजिक आयो हुन्छ होला अबेर

डुबन सजल गङ्गा ज्ञानमा लौ रुझेर

बुझ बुझ बुझ साथी बुझ्नु पर्ने बुझेर||13||

 

बचन चमक ल्याई कर्म सौन्दर्य भाव

अधम गरिव देख्दा छैन केही अभाव

मुनि ऋषि हृदयै झैँ स्वार्थमा छैन लक्ष्य

शम दम तप राखे ज्ञानले मिल्छ मोक्ष||14||

 

अभय निडर बन्दै प्राप्ति गर्नुछ धेय

सम छ विरह माया मोह भन्दैन श्रेय

सुगम पथ बिचारी हिँड्न सक्छन् विवेकी

असत विगत बिर्सी दूर दृष्टि, नहेरी||15||

 

हिम शिखर पखाली बग्दछिन् श्वेत गंगा

बस कि उड विवेकी साक्षी संझेर चंगा

कठिन छ तर सक्छौ वीर भै स्वाद चाख

अमर बनन साथी शुद्ध संकल्प राख ||16||

 

-अनन्तगोपाल रिसाल [४/९/२०१५, मालिनी छन्द]